Kategorie bloga
Czym jest grafika warsztatowa?
Druk wklęsły jest podstawowym sposobem druku stosowanym w grafice warsztatowej. Polega na tym, że farba drukowa pokrywa najpierw całą formę druku, a następnie jest zbierana raklem. W wyniku tego procesu farba pozostawiona w zagłębieniach jest przenoszona na papier. Formy do druku wklęsłego mają bardzo wysoką wytrzymałość.
Do najważniejszych technik druku wklęsłego można przede wszystkim zaliczyć:
Wynaleziona na przełomie XV i XVI w. W procesie tworzenia akwaforty wykorzystuje się uprzednio podgrzaną płytkę cynkową lub miedzianą, którą pokrywa się cienką warstwą kwasoodpornego werniksu (specjalna mieszanka wosku, asfaltu i żywicy). Następnym krokiem jest wykonanie rysunku stalową igłą akwafortową oraz poddanie trawieniu kwasu. Proces wykonywania rysunku jest często wielogodzinnym zmaganiem się z tysiącami kresek. Każdy artysta posiada wypracowaną i unikatową technikę stawiania każdej z nich. Cynkowe płytki trawi się z reguły kwasem azotowym, w przypadku miedzi stosuje się również chlorek żelazowy. W czasie rytowania odsłania się metal płytki. W wyniku zanurzenia w kwasie płyta jest poddana trawieniu, w miejscach, gdzie został naniesiony rysunek. Dzięki temu dochodzi do pogłębienia i poszerzenia wyrytowanych kresek. Wyczyszczoną płytkę pokrywa się farbą drukarską, a następnie wykonuje się odbitkę na lekko zwilżonym papierze drukarskim przy pomocy prasy wklęsłodrukowej. Dobór odpowiedniej jakości materiałów jest bardzo ważnym elementem każdej akwaforty.
Jest najstarszą techniką graficzną wykonywaną na metalu. Stosowano ją już w XV w., jest przypisywana florenckiemu złotnikowi Tommasowi Finiguerra. Rysunek wykonuje się na wypolerowanej płytce miedzianej za pomocą ostrych rylców. Miedzioryt charakteryzuje się siatką gęstych i dość sztywnych kresek. Przy czym najpierw wycinane są ogólne kontury, które następnie wypełniane są modelunkiem. Jedną z odmian miedziorytu jest tzw. miedzioryt punktowy, dzięki któremu uzyskuje się efekt subtelnych przejść i szerszej gamy szarości. W tym przypadku wykorzystuje się punc o jednym lub kilku ostrych końcach zamiast rylca. Przy drukowaniu płytkę pokrywa się farbą, a następnie pozostawia się ją jedynie w wyżłobionych rowkach.
Drzeworyt jest jedną z najstarszych technik druku typograficznego. Drzeworyty były znane w Chinach od dawna. Również w Europie, przed wynalezieniem druku. Technika polega na przeniesieniu rysunku z oryginału na gładką drewnianą deskę, przy użyciu kalki lub malowaniu bezpośrednio na drewnianej desce tuszem lub temperą. Po przeniesieniu rysunku za pomocą noża lub dłuta wycina się na desce żądany kształt. Jeśli mamy deskę krawędziową, używa się rysika, jeśli deska jest pionowa – dłuta lub noża. Ponieważ drzeworyt jest techniką druku typograficznego, wypukłe reliefy, w tym linie i płaszczyzny, nie są drukowane. Farbę nakłada się na płytę wałkiem. Odbicie na papierze, w większości przypadków odbywa się to poprzez pocieranie grzbietu papieru kostką bindującą lub za pomocą prasy ręcznej.
Rozwój akwatinty nastąpił w II połowie XVIII w. w wyniku chęci do uzyskania większych możliwości kolorystycznych przy reprodukowaniu grafiki. Przy pomocy trawienia technika pozwala na uzyskanie zróżnicowanej walorowo płaszczyzny, która tworzy swoiste półtony na odbitce. Jednym z pierwszych wybitnych artystów, którzy się posługiwali tą techniką był Francisco Goya. Proces tworzenia akwatinty składa się z kilku etapów. Pierwszym z nich jest posypanie płyty miedzianej lub cynkowej sproszkowaną kalafonią lub asfaltem syryjskim, a następnie podgrzanie jej tak, aby drobinki przyległy do płaszczyzny. Po ostygnięciu płytkę poddaje się działaniu kwasu azotowego lub chlorku żelazowego. Trawiony jest metal pomiędzy ziarnkami kalafonii. W taki sposób powstaje płaszczyzna złożona z białych punktów na ciemnym tle. Trawione nie są linie, lecz całe płaszczyzny. Miejsca, które mają pozostać jasne pokrywa się werniksem przed poddaniem działania kwasu. Odbitki drukuje się identycznie jak w przypadku akwaforty. Techniki akwaforty i akwatinty są często łączone ze sobą przez artystów. Efekt na odbitce przypomina akwarelę lub rysunek wykonany tuszem.
Technika spopularyzowana w XVII w., głównie w Anglii i Austrii. W celu przygotowania odbitki wykonuje się chwiejakowanie, czyli wykonanie negatywu na równo posiekanej chwiejakiem płytce miedzianej, tak aby osiągną efekt głębokiej czerni. Następnym krokiem jest polerowanie płaszczyzny za pomocą gładzika, aż do zupełnego wygładzenia partii białych i uzyskanie właściwej formy ryciny. Im bardziej zostaną wypolerowane poszczególne fragmenty, tym dadzą jaśniejszy ton na odbitce. Grafiki wykonane w tej technice cechują niezwykle miękkie półtony oraz przejścia od czernie do bieli. Technika często wykorzystywana przy reprodukcji portretów i reprodukcji malarstwa.
Werniks miękki
Vernis Mou jest techniką trawioną wynalezioną w połowie XVIII w. Wykonuje się na metalowej płytce (cynkowej lub miedzianej), którą pokrywa się warstwą miękkiego werniksu (specjalnej odmiany werniksu akwafortowego). Na płytkę przykładany jest arkusz gruboziarnistego papieru, na którym wykonuje się rysunek ołówkiem, kredką, igłą ruletką, itp. Następnie odrywa się papier od płyty usuwając wraz z werniksem przylepionym do papieru w miejscach, gdzie wykonano rysunek. Na koniec blacha jest powoli trawiona przez kwas i odbijana w podobny sposób jak akwaforta.